برای شناخت صنایع دستی مسی باید با تاریخچه آن آشنا باشید
آشنایی با تاریخچه کشف مس و پیدایش هنر مسگری برای بسیاری از علاقه‌مندان به صنایع دستی بسیار جذاب است. اگر از موزه‌های تاریخی شهرهای مختلف کشور ایران بازدید کنید، متوجه می‌شوید که تاریخچه صنایع دستی مسی در کشور ما به چندین قرن پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد. هرچند تاریخ‌نگاران توسعه هنر مسگری و تولید ظروف مسی در ایران را مربوط به دوره پس از ورود اسلام به این کشور می‌دانند، اما بیش از 2000 سال است که در مناطق مختلف ایران مانند اصفهان، زنجان، قزوین و کرمان از فلز مس برای تولید انواع ظروف و صنایع دستی استفاده می‌شود. در این مطلب، قصد داریم تا شما را با تاریخچه پیدایش هنر مسگری در کشور ایران آشنا کنیم.
نگاهی به تاریخچه کشف فلز مس
برای بررسی تاریخچه صنایع دستی مسی، ابتدا باید نگاهی به تاریخچه کشف مس داشته باشیم. عنصر مس، پس از طلا دومین فلزی است که توسط بشر کشف شده است. بسیاری از تاریخ‌نگاران بر این باورند که تاریخچه کشف فلز مس به حدود 18 قرن پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد. البته با توجه به شواهد و مدارک موجود، انسان‌ها تا پیش از 10 قرن پیش از میلاد مسیح با کاربرد این فلز در ساخت انواع ابزارآلات، ظروف و صنایع دستی آشنا نبودند.
قدیمی‌ترین ابزارآلات مسی کشف‌شده توسط باستان‌شناسان دارای قدمتی نزدیک به 2000 تا 2500 سال هستند. در واقع، این ابزارآلات مسی 5 قرن پیش از میلاد مسیح در نقاط مختلف جهان، مخصوصا توسط رومیان باستان مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند. دلیل انتخاب نام لاتین فلز مس، یعنی همان Copper ریشه در تاریخ روم باستان دارد. رومیان باستان برای استخراج فلز مس به سراغ معادن موجود در جزیره قبرس می‌رفتند. انتخاب واژه Copper برای فلز مس ریشه در واژه Cyprium دارد که در زبان لاتین به معنای فلز قبرس است.
فلز مس به صورت طبیعی و خالص در طبیعت یافت می‌شود و به همین علت، رومیان باستان برای استخراج آن نیازی به برخورداری از تجهیزات و ماشین‌آلات مکانیکی کنونی نداشتند. سهولت در استخراج و قدمت بالای فلز مس از جمله دلایلی هستند که باعث کاربرد گسترده این فلز در تولید انواع ظروف، ابزارآلات و صنایع دستی شدند.
تاریخچه صنایع دستی مسی در ایران
شواهد و مدارک تاریخی موجود نشان می‌دهند که همزمان با اکتشاف معادن مس و استفاده از این فلز برای ساخت ابزارآلات توسط رومیان باستان، ایرانیان نیز شروع به ساخت اشیا مختلف مسی کرده‌اند. هنگامی که به تارخچه صنایع دستی مسی در ایران نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که نخستین اشیا مسی که در کشور ایران کشف شده‌اند، متعلق به 5 قرن پیش از میلاد مسیح هستند. تپه سیلک کاشان، تل ابلیس در استان کرمان و تپه زاغه در شهر قزوین از قدیمی‌ترین مناطق و نواحی هستند که باستان‌شناسان موفق به کشف ظروف و اشیا مسی در آن‌ها شده‌اند.
سایر مناطق باستانی که برخی از اشیا مسی در آن‌ها کشف شده‌اند عبارتند از:
- تپه یحیی در استان کرمان
- طالمسی در استان اصفهان
- تپه حصار در دامغان
- تل آتشی در استان کرمان
یکی از دلایل اصلی کشف شدن تعداد زیادی اشیا مسی در داخل و نزدیکی استان کرمان، وجود یک معادن مس در این منطقه است. حتی امروزه نیز با گذشت 2500 سال، همچنان برای تولید صنایع دستی و ظروف مسی از منابع موجود در معادن این منطقه استفاده می‌شود.
دوران شکوفایی صنایع دستی مسی در ایران
هر چند استفاده از فلز مس برای تولید ظروف، اشیا و صنایع دستی فلزی به 5 قرن پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد، اما بسیاری از تاریخ‌نگاران ورود اسلام و روی کار آمدن حکومت سلجوقیان در قرن ششم قمری و و در ادامه روی کار آمدن حکومت صفویان در قرن یازدهم را نقطه عطفی در رشد و توسعه مسگری و تولید صنایع دستی مسی می‌دانند.
زمانی که به تاریخچه صنایع دستی فلزی نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که بهره‌برداری و استخراج از معادن مس در این دوران به شکوفایی رسید. البته توسعه تولید صنایع دستی و ظروف مسی به شکلی که امروزه شاهد آن هستیم، تا پیش از آغاز قرن چهاردهم هجری امکان‌پذیر نشد.
روش‌های نوین استخراج معادن و توسعه صنایع دستی مسی
با وجود این که تولید صنایع دستی، ظروف و اشیا مسی در دوران حکومت سلجوقیان و سپس در دوران صفویان به شکوفایی رسید، اما تاریخ‌نگاران باور دارند که مسگری در کشور ایران هنوز به یک صنعت هنری تبدیل نشده بود. به طور تدریجی و پس از وارد شدن به قرن 14 هجری، روش‌های نوین و ماشین‌آلات پیشرفته برای استخراج و بهره‌برداری از معادن مس در اختیار ایرانیان قرار گرفت.
با نگاهی به تارخچه صنایع دستی مسی، در می‌یابیم که با تاسیس اداره کل معادن در سال 1315، بهره‌برداری از معادنی مانند معدن مس سرچشمه در 160 کیلومتری کرمان آغاز شد. با گذر زمان معادن دیگری مانند معدن مس سونگون و معدن مس میدوک نیز به بهره‌برداری رسیدند. از این زمان به بعد، استفاده از فلز مس به شکلی هنری و برای تولید صنایع دستی مسی، ظروف و اشیا مسی شاهد رونق چشمگیری بود.
خرید صنایع دستی مسی از فروشگاه آقاجانی
استفاده از فلز مس برای تولید ظروف مختلف صنایع دستی به چند قرن پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد. البته تاریخ‌نگاران باور دارند که تاریخچه صنایع دستی مسی در ایران به صورت جدی با روی کار آمدن حکومت سلجوقیان آغاز شده است. هنر مسگری و تولید صنایع دستی مسی امروزه در شهرهایی مانند اصفهان، زنجان و کرمان رونق دارد.
فروشگاه صنایع دستی آقاجانی یکی از معتبرترین مجموعه‌های فعال در حوزه عرضه صنایع دستی مسی در ایران شناخته می‌شود. اگر شما نیز قصد خرید ظروف و صنایع دستی مسی باکیفیت را دارید، می‌توانید برای مشاهده محصولات فیروزه کوبی و اطلاع از قیمت در وبسایت ما به صفحه این محصولات مراجعه کنید.
سوالات متداول
در گذشته برای تولید ظروف مسی از چه روشی استفاده می‌شد؟
هنرمند یا استادکار برای تلید ظروف و صنایع دستی مسی باید ابتدا شمش‌های مس را به کمک کوره به ورقه‌های نازک تبدیل می‌کرد و سپس اشیا مورد نظر خود را می‌ساخت.
هنر مسگری در کدام مناطق ایران رواج داشته است؟
هنر مسگری و تولید صنایع دستی مسی از قرن‌ها پیش در زنجان، کرمان و اصفهان رواج داشته است.
بهترین راه برای خرید صنایع دستی مسی چیست؟
بهترین راه برای خرید صنایع دستی و ظروف مسی باکیفیت، انتخاب یک فروشگاه معتبر و باسابقه است.